آشنایی با اوراق قرضه (Bond)
اوراق قرضه یکی از ابزارهای مالی با درآمد ثابت است که توسط شرکتها، شهرداریها، استانها و دولتها برای تأمین مالی پروژهها منتشر میشود. این اوراق نشانگر میزان بدهی وامگیرنده به وامدهنده است و تمامی جزئیات مربوط به این تأمین مالی، مانند سررسید و نحوه پرداخت سود، در آن قید شده است. در این مقاله، به بررسی جزئیات اوراق قرضه، انواع آن و نقش آنها در بازارهای مالی میپردازیم.
منتشر کنندگان اوراق قرضه
دولتها و شرکتهای بزرگ به عنوان منتشر کنندگان اصلی اوراق قرضه، از این ابزار مالی برای جذب سرمایه از مردم، شرکتها و نهادهای مالی استفاده میکنند. دولتها معمولاً برای تأمین مالی پروژههای زیرساختی مانند ساخت راهها و مدارس، از اوراق قرضه استفاده میکنند. همچنین، در مواقعی که دولتها با نیازهای مالی فوری مانند جنگها مواجه میشوند، ممکن است به سرعت اوراق قرضه منتشر کنند. شرکتها نیز برای توسعه کسبوکار خود و اجرای پروژههای جدید، از اوراق قرضه بهره میبرند، به ویژه زمانی که بانکها قادر به تأمین مالی آنها نیستند.
اوراق قرضه چگونه کار میکنند؟
اوراق قرضه به عنوان اوراق بهادار با درآمد ثابت، در کنار سهام و بازار پول، یکی از مهمترین بازارهای مالی برای سرمایهگذاران به شمار میرود. اوراق قرضه معمولاً با ارزش اسمی مشخصی منتشر میشوند و در بازار بر اساس عرضه و تقاضا و نرخ بهره موجود قیمتگذاری میشوند. رابطه معکوسی بین نرخ بهره و قیمت اوراق وجود دارد؛ یعنی با افزایش نرخ بهره، قیمت اوراق کاهش مییابد و بالعکس. اوراق قرضه قابلیت انتقال به دیگران را دارند و سرمایهگذاران میتوانند آنها را پیش از سررسید در بازار بفروشند.
ویژگیهای اوراق قرضه
- ارزش اسمی: ارزش اسمی اوراق قرضه مبلغی است که در زمان سررسید به دارنده اوراق پرداخت میشود. این مبلغ معمولاً بر روی اوراق قرضه نوشته میشود و در زمان سررسید به دارنده اوراق بازپرداخت میشود.
- نرخ کوپن: نرخ کوپن، نرخ بهرهای است که منتشر کننده اوراق قرضه به دارنده اوراق پرداخت میکند. این نرخ بر اساس ارزش اسمی اوراق محاسبه میشود و معمولاً به صورت دورهای پرداخت میشود.
- تاریخ پرداخت کوپن: این تاریخ نشاندهنده زمانهایی است که سود اوراق به دارنده آن پرداخت میشود. معمولاً پرداخت سود به صورت شش ماهه انجام میشود، اما این دوره میتواند بر اساس شرایط اوراق متفاوت باشد.
- تاریخ سررسید: تاریخ سررسید، زمانی است که اوراق قرضه به ارزش اسمی خود تبدیل میشود و به دارنده آن پرداخت میشود.
- قیمت عرضه اوراق قرضه: برای جذابیت بیشتر، قیمت عرضه اولیه اوراق قرضه ممکن است کمتر از ارزش اسمی آن باشد.
- ریسک نکول: این ریسک نشاندهنده احتمال عدم بازپرداخت اوراق در زمان سررسید است. اوراق با رتبه اعتباری پایینتر معمولاً بازدهی بیشتری دارند، زیرا سرمایهگذاران برای تحمل ریسک بیشتر، بازدهی بالاتری میطلبند.
- رتبه اعتباری: رتبه اعتباری شرکتها و دولتها توسط مؤسسات رتبهبندی تعیین میشود. اوراق با رتبه اعتباری بالا به عنوان اوراق با درجه سرمایهگذاری شناخته میشوند و احتمال نکول آنها کم است.
نوسانات قیمتی اوراق قرضه
قیمت اوراق قرضه تحت تأثیر عرضه و تقاضا و تغییرات نرخ بهره نوسان میکند. سرمایهگذاران میتوانند اوراق را تا پایان سررسید نگه دارند یا آن را با قیمت روز بازار به فروش برسانند. تغییرات نرخ بهره میتواند به طور مستقیم بر قیمت اوراق تأثیر بگذارد. برای مثال، اگر نرخ بهره کاهش یابد، قیمت اوراق قرضه افزایش مییابد و بالعکس.
منحنی بازدهی یا Yield Curve چیست؟
منحنی بازدهی، نموداری است که تغییرات بازدهی اوراق قرضه را با توجه به سررسیدهای مختلف نشان میدهد. این منحنی میتواند به عنوان یک شاخص برای پیشبینی تغییرات آتی نرخ بهره و فعالیتهای اقتصادی استفاده شود. سه نوع الگوی مهم در منحنی بازدهی وجود دارد:
- منحنی بازدهی نرمال: در این حالت، بازدهی اوراق بلندمدت بیشتر از اوراق کوتاهمدت است و نشاندهنده رشد اقتصادی است.
- منحنی بازدهی وارون: در این حالت، بازدهی اوراق کوتاهمدت بیشتر از اوراق بلندمدت است و نشاندهنده رکود اقتصادی است.
- منحنی بازدهی صاف: این منحنی نشاندهنده دوره گذار اقتصادی است و بازدهی اوراق بلندمدت و کوتاهمدت تقریباً یکسان است.
استراتژی ۶۰ به ۴۰ چیست؟
استراتژی ۶۰ به ۴۰ ترکیبی از سهام و اوراق قرضه است که در آن سرمایهگذار ۶۰ درصد از داراییهای خود را در بازار سهام و ۴۰ درصد را در بازار اوراق قرضه نگه میدارد. این استراتژی به عنوان یک روش برای مقابله با فشارهای تورمی و کاهش ریسکهای سرمایهگذاری شناخته میشود.
چالشهای استراتژی ۶۰ به ۴۰
در سال ۲۰۲۲، این استراتژی با چالشهایی مواجه شد، زیرا قیمت اوراق قرضه و بازار سهام به طور همزمان سقوط کردند. این مسئله باعث شد که سرمایهگذاران به دنبال جایگزینهای بهتری برای اوراق قرضه باشند. برخی از سرمایهگذاران به سرمایهگذاری در املاک و مستغلات به عنوان جایگزینی برای اوراق قرضه روی آوردهاند.
نتیجهگیری
اوراق قرضه به عنوان یکی از ابزارهای مالی با درآمد ثابت، نقش مهمی در تأمین مالی پروژهها و سرمایهگذاریها ایفا میکند. درک ویژگیها و نوسانات قیمتی اوراق قرضه میتواند به سرمایهگذاران کمک کند تا تصمیمات بهتری در زمینه مدیریت داراییهای خود بگیرند. استراتژیهای مختلف مانند ۶۰ به ۴۰ نیز میتواند به کاهش ریسکهای سرمایهگذاری کمک کند، اما نیاز به ارزیابی و تطبیق با شرایط بازار دارد.